Ζούμε μέρες γεμάτες ένταση, δυσκολίες, εμπόδια και σκοτάδια. Μοιάζει να περπατάμε σε θολό τοπίο, όπου δεν φαίνεται ορίζοντας, μόνο λίγα μέτρα από το μονοπάτι που βαδίζουμε, ενώ από παντού ακούγονται ανάκατες φωνές: “Θα καταστραφούμε”, “θ’ αντέξουμε”, “φταίμε”, “όχι, δεν φταίμε εμείς, φταίνε οι άλλοι, οι ξένοι”, “δεν υπάρχει διέξοδος”, “δεν υπάρχει επιλογή”, και άλλα, τρομολαγνικά…
Ιστορίες και φήμες για πιθανά σενάρια, άλλα σενάρια πόνου μετά από πολλά βάσανα και συμμόρφωση, άλλα σενάρια ανατροπής και αντίστασης. Το τοπίο γύρω μας αλλάζει, αλλά δεν παίρνει σαφή εικόνα, και οι φωνές συνεχίζουν να ηχούν.
Αρχικά, υπήρχαν βεβαιότητες. Έτσι είναι, αφού έτσι το λένε. Πολιτικοί, οικονομικοί αναλυτές, καθηγητές πανεπιστημίων, έγκυροι δημοσιογράφοι, ο γνωστός μας, ο διπλανός μας που εκτιμάμε τη γνώμη του, ο γνωστός του γνωστού του γνωστού μας που είναι μέσα στα πράγματα.
Και ο καιρός περνάει. Έρχεται η ώρα που καλούμαστε να τα βγάλουμε πέρα με τις δικές μας προσωπικές δυσκολίες. Οικονομική δυσπραγία, ανασφάλεια,αβεβαιότητα για το μέλλον, κατάρρευση των προοπτικών, δυσφορία. Και μαζί μ’ αυτά, να τρίζει και το έδαφος της ταυτότητάς μας. Αρχίζει να θολώνει η εικόνα του εαυτού μας στον καθρέφτη του εγώ μας. Έχουμε συνηθίσει να προσδιορίζουμε τον εαυτό μας με πράγματα όπως το επάγγελμά μας, η πόλη που ζούμε, το επίπεδο ζωής που έχουμε, το πλαίσιο στο οποίο αυτή εξελίσσεται.
Αυτά ακριβώς με τα οποία έχουμε συνηθίσει να προσδιοριζόμαστε, είναι κι αυτά που απειλούνται άμεσα. Το σπίτι μας, η εργασία μας, η οικονομική μας επάρκεια, η δυνατότητά μας να συνεχίσουμε να προσφέρουμε στον εαυτό μας και στα παιδιά μας αυτό για το οποίο προσπαθούμε και έχουμε κατακτήσει μέχρι τώρα.
Αναζητούμε λύσεις, πληροφορίες που θα μας δώσουν όσο το δυνατόν πιο σίγουρη κατεύθυνση, ώστε ν’ αποκτήσουμε, όσο είναι αυτό δυνατό, κάποιο έλεγχο της κατάστασής μας. Που να στραφεί κανείς; Πως να προστατευτεί; Ποιος λέει τα σωστά;
Ιδού η απορία!
Βρισκόμαστε μέσα σ’ έναν καταιγισμό ερεθισμάτων, πληροφοριών, “έγκυρων πηγών”, σεναρίων κλπ.
Μέσα από αυτά αναδύεται τρόμος, κυρίως, κατασκευή αποδιοπομπαίων τράγων, κριτική προσώπων και συμπεριφορών, διαστρέβλωση της κοινής λογικής, υποτίμηση ακόμα και της πιο βασικής μορφής νοημοσύνης.
Τρομαγμένοι και σε σύγχυση, είμαστε το πιο βολικό υλικό για χειραγώγηση.
Είμαστε πλέον έτοιμοι να δεχθούμε τις όποιες εξηγήσεις, τις όποιες λύσεις, προκειμένου να “σωθούμε”.
Είναι αυτό το ζητούμενο; Ή, για να το πω και πιο παραδοσιακά, μας ταιριάζει η στάση “σφάξε με αγά μου ν’ αγιάσω”;
Κατά την ταπεινή μου γνώμη, χρέος μας, απέναντι στην ίδια μας τη ζωή, είναι να παλεύουμε και να διατηρούμε όσο το δυνατόν πιο ακέραιο, το μόνο πράγμα που δεν μπορεί να μας στερήσει κανένας.
Κι αυτό είναι αυτό που είμαστε. Ο εαυτός μας. Ο οποίος (εαυτός) μας είναι πολύ περισσότερα από το επάγγελμα που κάνουμε, τα χρήματα που βγάζουμε, ή το σπίτι που κατοικούμε.
Είναι μια οντότητα που έχει νόηση, συναισθήματα, ποιότητες, αρετές και αδυναμίες, ικανότητες και μπλοκαρίσματα. Κι αυτό είμαστε εμείς. Κι αυτό δεν μπορεί να μας το πάρει κανείς. Ποιος άλλος μπορεί να έχει άποψη για το τι είμαι;
Αυτό να το σκεφτόμαστε καλά, πριν φορέσουμε τα “καπελάκια” που μας προτείνουν οι διάφοροι έχοντες “έγκυρες” απόψεις.Έχουμε χρέος να μην καταπίνουμε αμάσητες τις όποιες πληροφορίες μας σερβίρονται από τον κάθε πικραμένο, τον κάθε πληρωμένο, ή τον κάθε αλλοπαρμένο. “Σοβαροί” που μας κουνούν το δάχτυλο απειλητικά, “τεθλιμμένοι” που ετοιμάζουν την κηδεία τους, αλλά πρώτα τη δική μας, συνωμοσιολάγνοι που κατασκευάζουν περιβάλλον, που τύφλα να’ χει η πολυκατοικία της καημενούλας της Ρόζμαρυ…
Έχουμε χρέος, να βάζουμε την κριτική μας ικανότητα και τη νοημοσύνη μας να δουλεύει.
Ποιος τα λέει αυτά; Γιατί τα λέει; Από που κρατάει η σκούφια του;; Τι είναι αυτό που τον καθιστά “αξιόπιστο”; Μήπως τα λεγόμενα έχουν λογικά κενά; Μήπως κάτι δεν ταιριάζει;
Αν συμβαίνουν αυτά, τότε ναι, δεν είμαστε εμείς οι αδαείς που δεν καταλαβαίνουμε , αλλά μάλλον η φωνή που φλυαρεί λέει το μακρύ και το κοντό της.
Ας αναζητούμε την αλήθεια μας, ας αναζητούμε την αλήθεια, σε όλα. Τώρα περισσότερο από ποτέ, είναι ανάγκη να γνωρίζουμε ποιοι είμαστε, και να ψάχνουμε για την αλήθεια, με όλες μας τις δυνάμεις. Η γνώση είναι δύναμη.
Δια μέσου των αιώνων οι κοινωνίες των ανθρώπων χειραγωγούνταν με ασάφειες, μεταφυσικές αντιλήψεις, ωμή βία και αυταρχισμό που περιείχαν απειλή και τρόμο. Κι έτσι επεβίωναν πάντα, οι παντός είδους εξουσίες.
Τώρα, που απειλείται ο καθημερινός μας κόσμος, ας κρατήσουμε όσο μπορούμε πιο ακέραιη και καθαρή τη σκέψη και το συναίσθημά μας. Ας μη παραδοθούμε στο παραλήρημα που μας σπρώχνουν. Ας κρατήσουμε όσο το δυνατόν πιο σαφή την εικόνα του εαυτού μας.
Κι όταν ακούμε τους διάφορους αναμεταδότες ολικής καταστροφής, ας χρησιμοποιήσουμε μια φράση που έλεγε η γιαγιά μου:
” Άντε κάνε παραπέρα”