Πατριαρχία: Ένα θανατηφόρο περιβάλλον.

Γιατί τα «εγκλήματα πάθους» και τα «εγκλήματα τιμής» κατά γυναικών συνεχίζονται με τέτοιον ρυθμό;

Γυναίκα και κόσμος. Γυναίκα και κοινωνία. Γυναίκα και ρόλος της. Γυναίκα και στερεότυπα. Γυναίκα ως πολίτης, μέλος οικογένειας, μέλος σχέσης, γονέας. Γυναίκα ως άνθρωπος.

Γυναίκα ως θύμα διακρίσεων εξαιτίας του φύλου της.

Γυναίκα ως θύμα δολοφονίας εξαιτίας του φύλου της.

Δυστυχώς, αυτό είναι κάτι που η επικαιρότητα δεν μας αφήνει ούτε να αγνοήσουμε, ούτε να ξεχάσουμε. Η Αγγελική, στην Κέρκυρα, δολοφονήθηκε από το χέρι του πατέρα της, «γιατί εκείνος δεν ενέκρινε τη σχέση της». Η Ελένη, στη Ρόδο, δολοφονήθηκε από συνομηλίκους της, γιατί «αρνήθηκε τη σεξουαλική επαφή μαζί τους». Η «βουλγαρικής καταγωγής» (αυτή δεν έχει ούτε όνομα)  δολοφονήθηκε από τον απόστρατο  σύζυγό της. Η Ερατώ στη Λέσβο, δολοφονήθηκε από τον εν διαστάσει σύζυγό της, γιατί «εκείνος την αγαπούσε υπερβολικά». Ένα 14χρονο κορίτσι αυτοκτόνησε στις γραμμές του τρένου γιατί την είχε αποπλανήσει ένας 42χρονος κι εκείνη «δεν άντεχε να μπει αυτός στη φυλακή εξαιτίας της».

«Ακραίες περιπτώσεις» θα πει κανείς.  Καθόλου. Όλες οι περιπτώσεις αφορούν γυναίκες καθόλου ακραίες, γυναίκες που θα μπορούσαμε να είχαμε βρεθεί στη θέση τους. Και όλο και πιο συχνά μαθαίνουμε για εγκλήματα σε βάρος γυναικών, από άντρες που πίστευαν πως έχουν δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω τους.

Η νοοτροπία που παραδοσιακά θέλει τις γυναίκες δεκτικές και υποταγμένες στη θέληση των ανδρών-αφεντικών τους (πατέρα, σύζυγο ή άντρα-γενικώς), δίνει και το ελεύθερο σ’ αυτούς να ορίζουν όπως θέλουν τη ζωή (ή το θάνατο) τους.

Δεκάδες, εκατοντάδες γυναίκες, ζουν μέσα σε σχέσεις κακοποιητικές, σε γάμους-φυλακές και δεν τολμούν να διανοηθούν οτι μπορούν να βγουν από εκεί. Ακόμα κι αν έχουν οικονομική αυτονομία, ακόμα κι αν αρχίσουν να κάνουν δειλά-δειλά βήματα προς την ανεξαρτησία τους, συχνά τα εγκαταλείπουν όλα και παλινδρομούν πίσω στη γνώριμη «ασφάλεια» της φυλακής τους.

Από φόβο για τη μοναξιά. Από φόβο μπροστά στην παντοδυναμία του άντρα-καταπιεστή τους. Από φόβο για τη ζωή. Από φόβο γιατί έτσι. Έτσι τις έμαθαν. Ποιοι; Οι δικές τους μανάδες, οι πατεράδες κι οι δάσκαλοι, η «παράδοση»  κι η κοινωνία ολόκληρη.

«Οι γυναίκες χρειάζονται την προστασία του άντρα για να επιβιώσουν. Χρειάζονται την παρουσία του άντρα για να είναι επιτυχημένες ως γυναίκες, σύζυγοι και μητέρες. Χρειάζονται την άδεια του άντρα για να δράσουν, να σπουδάσουν, να εργαστούν». Ο άντρας δεν είναι σύντροφος, συνάνθρωπος, συνεργάτης. Είναι αφεντικό και κυρίαρχος κι ίσως κι ο θύτης τους. Κι όλο αυτό δεν το έφτιαξαν μόνο οι άντρες. Το έφτιαξαν κι οι γυναίκες εκείνες που, έχοντας εναρμονιστεί πλήρως με αυτή τη νοοτροπία, τις δίδαξαν πως «έτσι πρέπει», «έτσι είναι το σωστό».

Και η «παράδοση», δυστυχώς, συνεχίζεται. Οι γυναίκες εκείνες, που δεν τολμούν να σπάσουν τα δεσμά τους, από αδυναμία να υπερβούν τους φόβους τους, από αδυναμία να νικήσουν την κατάθλιψή τους, από μαθημένη ανημπόρια, γιατί έτσι τις δίδαξαν, κι από τις ίδιες τις κοινωνικές συνθήκες και κατασκευές, που τις καθιστούν υπεύθυνες για την κακομεταχείριση που υφίστανται ακόμα και για την ακραία βία που υφίστανται.

Οι γυναίκες ήταν βάρος για την οικογένεια (να θυμηθούμε τη «Φόνισσα» του Παπαδιαμάντη), ήταν κι εξακολουθούν σε πολλές περιπτώσεις να είναι β’ κατηγορίας εργαζόμενες, είναι «τρελές», «αναξιόπιστες», «ελαφρόμυαλες».

Όλα αυτά που, από γενιά σε γενιά, συνθέτουν ένα πορτρέτο, με το οποίο πολλές γυναίκες ταυτίζονται και μέσα στο οποίο παγιδεύονται, καθιστώντας το στοιχείο ταυτότητας.

Το φεμινιστικό κίνημα μετέτρεψε τους άντρες σε εχθρούς. Έγινε γραφικό και αν και έφερε πολλές και μεγάλες αλλαγές προς το καλύτερο,  φαίνεται πως αυτές δεν ήταν αρκετές, έτσι ώστε να λυθεί το πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι βαθιά ριζωμένο μέσα μας, μέσα από τον τρόπο που εμείς βλέπουμε τον εαυτό μας, μέσα από την αξία που εμείς του δίνουμε και μέσα από τον τρόπο που εμείς διαπαιδαγωγούμε τα παιδιά μας, αγόρια και κορίτσια.

Αν, γυναίκες και άντρες, δεν κινηθούμε προς αυτήν την κατεύθυνση, έτσι ώστε να επιτύχουμε το αυτονόητο, το ότι δηλαδή η αξία μας ως ανθρώπινων όντων δεν καθορίζεται από το τυχαίο γεγονός του φύλου, τότε ο δρόμος είναι ατελείωτος και ζοφερός. Αν εμείς οι ίδιες δεν αγαπήσουμε τον εαυτό μας και δεν διεκδικήσουμε το σεβασμό και την ισοτιμία, κανείς άλλος δεν πρόκειται να το κάνει για λογαριασμό μας.

Αν συνεχίσουμε να δεχόμαστε άκριτα τις «παραδοσιακές» διακρίσεις εις βάρος μας, θεωρώντας τις ανώδυνες ή αστείες, αν διαπαιδαγωγήσουμε με τον ίδιο τρόπο τους γιους και τις κόρες μας, τότε ας δεχτούμε πως συνεχώς θα θρηνούμε τα θύματα μιας στείρας κι επικίνδυνης κοινωνικής κατασκευής. Και θα μιλάμε για «ακραίες» περιπτώσεις όλο και πιο συχνά.

Η λύση είναι ν’ αλλάξουμε τις κατασκευές και τις «παραδόσεις» αυτού του τύπου, κόβοντας το νήμα τώρα. Δείχνοντας ασέβεια σ’ αυτές τις «παραδόσεις», αμφισβητώντας το status quo.

Ελπίδα έλαμψε στην καρδιά μου πριν λίγες μέρες, όταν, σε συζήτηση με φίλο μου, τον άκουσα να λέει (για το θέμα της εύνοιας υπέρ των αγοριών σε σχέση με τα κορίτσια):

«Αδιαφορώ αν αυτό είναι παραδοσιακό. Αδιαφορώ αν αυτό σε πολλούς φαίνεται σωστό, αδιαφορώ αν αυτή είναι η βούληση των παλαιότερων. Αυτό που ξέρω είναι πως είναι λάθος και πως οι παλαιότερες γενιές φορτώνουν τις επόμενες μ’ αυτές τις αντιλήψεις και πράξεις. Κι αυτό πρέπει να σταματήσει. Κι εγώ, θα το σταματήσω. Δεν θα επιτρέψω ούτε να το υποστούν τα παιδιά μου, ούτε να το ενστερνιστούν.»

Ναι, αυτά τα είπε άντρας!

 

 

 

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *